O produkcji pasz, zmianach i wyzwaniach na rynku rozmawiamy z dr inż. Grzegorzem Łepkiem, Głównym Technologiem Cedrob Pasze

Od jak dawna jest Pan związany z firmą Cedrob?
W Cedrob Pasze pracuję od początku funkcjonowania Zakładu Produkcji Pasz, czyli od czerwca 2006 r. Zaczynałem jako samodzielny pracownik – była u nas wtedy tylko jedna wytwórnia pasz. Dziś mój zespół składa się z pięciu osób.

Jestem głównym technologiem produkcji pasz i dziś mamy nie jeden, ale pięć zakładów, w których wytwarzamy pasze dla trzody i drobiu. Nie ma więc porównania z początkami mojej pracy.

Zmieniło się wszystko, także wyniki produkcyjne. Widzimy, jak wzrasta masa jednostkowa zwierząt i ich przyrosty dzienne, i jak zmienia się ilość zużycia pasz na kilogram wagi zwierzęcia.

Ostatnie czasy były dla gospodarki zaskakujące i wymagające.
Pandemia i ten wojenny rok był trudny. W naszym przypadku też musimy przyglądać się łańcuchom dostaw. Importujemy śrutę z wielu miejsc z Europy, ale również z odległych zakątków świata tj. Paragwaj czy Brazylia.

Jak zmieniał się rynek pasz i produkcji drobiu na przestrzeni lat?
Nowoczesne wytwórnie pasz, duże fermy i nowe rynki zbytu od naszego wejścia do Unii Europejskiej pozwoliły na obniżenie kosztów jednostkowych. Kiedyś w jednym kurniku było 16-18 tysięcy sztuk, dziś przy nowoczesnych konstrukcjach i instalacjach może ich być trzy razy więcej! Ekonomia przemawia za większą koncentracją.

Rozrastają się biznesy rodzinne. Dawniej ojciec miał trzy kurniki, a teraz każdy z jego dwóch synów otworzył też trzy własne, czyli w sumie zarządzają dziewięcioma. Przybywają też nowi producenci z branż niekoniecznie pokrewnych. Hodowla drobiu wymaga stałego nadzoru i kontroli, ale kadra pracownicza nie jest rozbudowana.

A zmienia się receptura mieszanek pasz?
Pasze są jednym z kluczowych czynników w hodowli. Produkcja opiera się o nowatorskie dodatki paszowe. Stosujemy probiotyki. Wybieramy te, które mają największą skuteczność w ochronie przed chorobotwórczymi bakteriami w przewodzie pokarmowym.

Kolejne produkty, które po prostu zrewolucjonizowały produkcję paszy to szeroka grupa enzymów - fitaza, ksylanaza, proteaza i alfa-amylaza. Dzięki nim możemy wykorzystywać fosfor zawarty zbożach i poekstrakcyjnych wysokobiałkowych śrutach. W ciągu ostatnich kilku lat możliwe było całkowite wyeliminowanie fosforanów paszowych z żywienia zwierząt w końcowym okresie tuczu. Przynosi to wymierne korzyści: zmniejsza się zawartość popiołu w paszy, spada koszt produkcji i obniża się emisja fosforu, co sprzyja ochronie środowiska, dzięki zmniejszeniu eutrofizacji wód. Enzymy to też lepsze wykorzystanie zawartych w paszy wielocukrów. Dzięki temu zwierzę pozyskuje dodatkową porcję energii metabolicznej, a zawartość wody w odchodach spada. No, a to bezpośrednio przekłada się na lepsze warunki środowiskowe w budynkach produkcyjnych.

Następne bardzo ważne dodatki to aminokwasy. Dodawanie aminokwasów z równoczesnym bilansowaniem paszy pozwala efektywnie obniżać zawartość białka ogólnego w paszy. Co oznacza, że obniżamy zawartość aminokwasów nielimitujących wzrostu zwierząt, zmniejszamy pobranie wody przez zwierzęta i emisję amoniaku. Więc znów jednocześnie poprawia się dobrostan zwierząt i maleje emisja niekorzystnych gazów do środowiska naturalnego.

Jakie innowacyjne rozwiązania stosujecie w żywieniu zwierząt?
Kolejnym nowatorskim dodatkiem zapewniającym prawidłowy wzrost i rozwój kur i kogutów reprodukcyjnych są chelaty miedzi, manganu, cynku i selenu. Dzięki nim uzyskujemy zdrowsze i prawidłowo rozwinięte pisklęta kurcząt rzeźnych.

Reagujemy też na pory roku. Latem są upały, zwierzętom grozi stres cieplny. Dlatego wtedy Cedrob Pasze dodaje do produktów dla ptaków i trzody chlewnej witaminę C. Minimalizuje problemy naczyniowo-sercowy i poprawia jakość skorupy jaja.

Warto wspomnieć o betainie. Stosujemy ją w żywieniu drobiu i trzody chlewnej w celu ochrony wątroby. Produkt ten dostarcza grupy metylowe potrzebne do procesów metabolicznych i pozwala wyeliminować inny komponent historycznie stosowany w żywieniu zwierząt – chlorek choliny.

Cedrob jest znaczącym eksporterem mięsa.
Tak. Jesteśmy największym producentem mięsa drobiowego w Polsce i znaczącym eksporterem na rynki europejskie i globalne.

To pewnie wymaga innego podejścia?
Oczywiście. Inna jest zasobność portfela w Egipcie, a inna w Arabii Saudyjskiej i inne są oczekiwania. Na przykład w wielu krajach arabskich wolą mniejsze kurczaki, więc my w Cedrob musimy się dostosowywać i aktualizować ofertę. Do krajów arabskich najczęściej sprzedawane są kurczaki o 11-12 dni młodsze niż na europejski rynek.

Czy dostrzega Pan jakieś wyraźne trendy na rynku drobiowym?
Można powiedzieć, że kiedy zaczynałem swoją pracę była większa rozdrobnienie w produkcji drobiu. Hodowano więcej typów brojlerów. Dziś około 90% rynku to Ross 308. Zmieniają się również upodobania odbiorców. Na przykład spopularyzowała się hodowla kaczek, Polska jest na trzecim miejscu w Europie, po Francji i Węgrzech, chociaż mam nadzieję, że wkrótce Węgry uda się nam przegonić. W Europie zachodniej kaczka jest bardzo często zamawiana w restauracjach, dlatego jest spory popyt. Obserwujemy zmianę na rynku indyków. Może się okazać, że szczyt jest już za nami, chociaż kto wie, czy produkcja nie wróci jeszcze do tempa z przeszłości? Stale rozwijamy produkcję gęsi, która trafia głownie na Zachód i rynek niemiecki, naszego stałego odbiorcę. Widzimy, jednak zmianę preferencji konsumentów, którzy coraz częściej zamiast tuszki kupują elementy z gęsi. Z pewnością wynika, to z wielkości niemieckich rodzin, które są coraz mniejsze, dlatego tuszka jest dla nich za duża na jeden posiłek. Jak widać upodobania konsumentów wciąż się zmieniają, a my musimy je dostrzegać i adekwatnie na nie reagować.

Jakimi predyspozycjami powinien wyróżniać się dobry technolog?
Wg mnie bardzo ważne są wiedza i posiadanie głębokiego zrozumienia dla żywienia zwierząt, składu pasz i zachowania dobrostanu. Ponadto umiejętność zbilansowanego żywienia stada powinna iść w parze z praktyczną wiedzą o efektywnej produkcji towarowej. Dzięki temu pomagamy naszym kontrahentom realizować swoją pasję, jaką jest hodowla zwierząt oraz osiągać wysokie wyniki produkcyjne.